In discussies over maatregelen om de coronapandemie in te dammen staat vaak de balans tussen het sparen van mensenlevens en de effecten van de draconische maatregelen centraal. De vraag wordt gesteld wat de meeste maatschappelijke schade aanricht; de ziekte of de maatregelen. Daarbij is van belang om vast te stellen wat de impact van de ziekte is. Het hoeft niet te verbazen dat vanuit de hoek van degenen die met name de maatregelen schadelijk vinden, geprobeerd wordt om de ernst van de pandemie te bagatelliseren. Heel dikwijls wordt daarvoor gegoocheld met cijfers. Een sprekend voorbeeld is FVD-er Van Haga die al een tijdlang redelijk succesvol is met verkondigen dat de Incidence Fatality Rate van Covid slechts 0.23% zou zijn, oftewel dat van de tienduizend besmette personen er gemiddeld 23 zouden overlijden. Niet meer dan bij een stevige griep, zo meldt Van Haga bij herhaling. Hij baseert dit op een onderzoek van John P. A. Ioannidis dat gepubliceerd is in oktober 2020 (1) . Inmiddels is duidelijk dat dit getal een zware onderschatting is van de ernst van de pandemie.
Een realistische IFR
Je hoeft geen rekenwonder te zijn om te snappen dat Van Haga er al of niet bewust heel ver naast zit wanneer hij een IFR van 0.23% aanhoudt. En omdat er niemand is die hem weerspreekt met feiten, gebruikt hij het nog steeds. Ik hoorde het hem vandaag (20 april 2021) weer zeggen in de tweede kamer, vergezeld van de opmerking dat covid niet meer is dan een stevige griep. Waarbij dan pijnlijk in het oog springt dat hij er ook nog mee wegkomt. Is er dan niemand onder de politici in de tweede kamer die zich enigszins in de cijfers heeft verdiept? Het is heel simpel hoor, zo leert een kleine berekening. Eerst wat gegevens. Per 11 april waren er volgens de WHO in Nederland 16.916 doden te betreuren op een aantal bevestigde besmettingen van 1.403.833 Als we nu echter het aantal doden berekenen met behulp van IFR van 0.23% zoals Van Haga die hanteert, dan zouden er niet meer dan 3510 doden te betreuren zijn geweest. Immers, 0.23 x 1403833 = 3510. Nogal een verschil met 16.916 nietwaar?
In een onderzoek van het CDC (Centre for Disease Control and Prevention) dat is gepubliceerd in februari komt men uit op een IFR van 1%. (2) En dat komt redelijk overeen met het getal van de sterfte door covid in Nederland van bijna 17.000 personen. Immers 1% van 1.403.833 is ruim veertienduizend. Dat is lager dan de werkelijke sterfte, maar dat is niet zo vreemd omdat niet alle besmettingen worden geregistreerd. Ook uit andere internationale onderzoeken blijkt dat een IFR van 1% tamelijk realistisch is.
Een totaal achterhaald gegeven
Uit het voorgaande rekensommetje blijkt al klip en klaar dat de IFR die Van Haga aanhoudt een ernstige onderschatting van de situatie is. Overigens valt hem niet aan te rekenen dat hij zich aanvankelijk baseerde op de door Iaonnidis genoemde IFR. Iaonnidis is een vermaard wetenschapper die zijn sporen heeft verdiend. Helaas ging hij met corona vorig jaar maart al gruwelijk de mist in door te voorspellen dat de pandemie in de VS aan niet meer dan tienduizend mensen het leven zou kosten. Inmiddels staat de teller op 562.000 doden. Verder viel de door hem berekende IFR totaal uit de toon met de uitkomsten van andere onderzoeken. Het heeft de reputatie van Ioannidis ernstig geschaad… (3)
Wat Van Haga echter zeer aan te rekenen valt is dat hij zo selectief is geweest in het gebruik van de IFR van Ioannidis. Hij had zich breder moeten oriënteren en ook de ontwikkelingen bij moeten houden. Het kwam hem in politiek opzicht kennelijk goed uit om een te lage IFR te blijven gebruiken, omdat hij daarmee de vergelijking van covid met een stevige griep staande kon houden. Inmiddels is dat echter ook op grond van andere cijfers totaal onhoudbaar. Enkele voorbeelden: Wereldwijd varieert de jaarlijkse sterfte aan influenza tussen de 250.000 en de 500.000. (4) Gemiddeld dus zo’n 400.000. De teller staat voor covid nu na een dik jaar op meer dan drie miljoen. Dat is meer dan het zevenvoud. En dat ondanks alle zware maatregelen zoals de Lock downs. In Europa is het verschil in sterfte tussen influenza en covid echter in verhouding nog groter. Jaarlijks overlijden er op ons continent zo’n 60.000 mensen aan griep. Tot dusver zijn er 645.412 personen aan covid overleden. Oftewel meer dan het tienvoudige. Ook weer ondanks de maatregelen.
En dan nog long covid.
Wanneer Van Haga covid een stevige griep noemt, gaat hij aan nog iets essentieels voorbij. Namelijk aan het gegeven dat heel veel patiënten langdurige klachten houden. Volgens recente onderzoeken houdt ongeveer een derde van de besmette personen er langdurige klachten aan over zoals onder meer: vermoeidheid, cognitieve stoornissen (of hersenmist), ademhalingsmoeilijkheden, hoofdpijn, moeite met oefenen, depressie, slaapproblemen en verlies van smaak of geur. Dit zogenoemde ‘long covid’ bemoeilijkt de terugkeer naar een normaal leven dramatisch en patiënten hebben veel begeleiding nodig bij hun herstel, voor zover dat herstel al volledig zal zijn. Ook dit is iets wat we bij griep niet zien en natuurlijk wordt het door Van Haga straal genegeerd…
Dom of misleidend?
Onlangs kenmerkte Theo Hiddema van het FVD Van Haga als bijzonder deskundig op het gebied van de covid pandemie. Als dat waar zou zijn dan weet van Haga dus ook beter dan wat hij verkondigt. Hij zou als ‘deskundige’ toch ook regelmatig te rade moeten gaan bij nieuwe statistieken en de resultaten van nieuwe studies. Daarvan uitgaande en tevens veronderstellende dat Van Haga een redelijk begripsvermogen zou moeten hebben, ligt de conclusie voor de hand dat hij willens en wetens een onrealistisch beeld schetst. De reden daarvoor is dat FVD electoraal lekker scoort bij degenen die ontevreden zijn over de maatregelen die de regering neemt om de pandemie in te perken. Daarvoor is het belangrijk om de ernst van covid te bagatelliseren, er een griepje van te maken. Hetgeen Van Haga dus ook doet. Het doet denken aan de houding van de president van Brazilië Bolsonaro die covid een ‘simpel griepje’ en een ‘fantasieverhaal’ noemde. Inmiddels vindt er in dat land een humanitaire ramp plaats die zijn weerga niet kent. Zo’n drie- a vierduizend doden per dag, en dikwijls sterven mensen onder erbarmelijke omstandigheden omdat de zorg het niet aankan. In tijden van nood hebben we geen politici nodig die de problemen uit politiek oogpunt weglullen maar die ze daadwerkelijk aanpakken. Zeker als er tal van mensenlevens op het spel staan.
Referenties:
