Over de maatschappelijke waarde van de sociale media zijn de meningen verdeeld. Of je er echt iets aan hebt is denk ik ook heel persoonlijk. Ik heb er heel veel aan omdat ik via Facebook een vriendennetwerk heb opgebouwd met voornamelijk interessante en inspirerende mensen. Toch zie ik ook wel dat er veel slechte invloeden van uit gaan. Vooral als het gaat om allerlei schadelijke onzin die er wordt verspreid. Bijvoorbeeld de dikwijls idiote verdachtmakingen en paranoïde fantasieën van bedenkers en believers van bepaalde complottheorieën. De schadelijkheid bestaat er in dat er mensen verdacht worden gemaakt zonder bewijs, het is heel vaak laster waardoor personen of groepen ernstig beschadigd raken.

Ik werd onlangs weer diep getroffen door één van die lastercampagnes, die nu al weer heel wat jaartjes rondwaart. Het betreft een hetze tegen Bill Gates, de mede oprichter van de software gigant Microsoft. Gates is natuurlijk hemeltje schatrijk. Hij was de eerste persoon ter wereld die een vermogen bijeen heeft vergaard van 100 miljard dollar, en was twaalf jaar lang de rijkste man ter wereld. Hij is echter geen Dagobert Duck die wil zwemmen in het geld en alles voor zich wil houden. Een deel van zijn vermogen wordt aangewend om de gezondheidszorg van de wereldbevolking te verbeteren, extreme armoede terug te dringen, en de onderwijsmogelijkheden en de toegang tot informatietechnologie in de Verenigde Staten uit te breiden. Dat gebeurt via de Bill & Melinda Gates Foundation (BMGF), die hij samen met zijn vrouw Melinda heeft opgericht. Het is de grootste transparant opererende particuliere liefdadigheidsorganisatie ter wereld. Wikipedia vermeldt er o.m. het volgende over: “De stichting, die zijn hoofdkantoor in Seattle heeft, wordt geleid door Bill en Melinda Gates en Warren Buffett. Andere belangrijke functionarissen zijn vicevoorzitter William H. Gates sr. en CEO Susan Desmond-Hellmann.”

“De stichting had op 31 december 2014 een kapitaal van 44,3 miljard Amerikaanse dollar. De schaal van de stichting en de manier waarop zakelijke methoden worden toegepast op geven, maken haar een van de leidende filantropische instellingen, hoewel de stichting zelf aangeeft dat de filantropische rol beperkingen heeft. In 2007 waren de oprichters de op-een-na vrijgevigste filantroop in Amerika, en Warren Buffett de meest vrijgevige. Per 16 mei 2013 had Bill Gates 28 miljard dollar aan de stichting geschonken. Sinds de oprichting heeft de stichting een breed scala aan projecten op sociaal, gezondheids- en educatief gebied gesteund, waaronder de oprichting van de Gates Cambridge Scholarships aan de Universiteit van Cambridge. In 2005 werden Bill en Melinda Gates, samen met de artiest Bono, door Time uitgeroepen tot Persons of the Year 2005 voor hun liefdadigheidswerk.” Gates heeft al aangegeven dat na zijn dood al zijn geld zal gaan naar liefdadigheidsdoelen.

Nu zou je toch zeggen dat Gates door alles en iedereen gerespecteerd zou worden. Maar nee hoor, hij is slachtoffer geworden van bijzonder kwalijke verdachtmakingen. Hij zou namelijk via vaccinatieprogramma’s de wereldbevolking willen decimeren. Wat daar in elk geval aan klopt is dat de Gates Foundation vaccinatieprogramma’s ontwikkelt die bepaalde ziekten in met name ontwikkelingslanden moeten terugdringen. Die moeten dus heel veel levens redden. Gates is dus ook iemand die vaccineren promoot. En dat is iets waar je in kringen waar men een wantrouwen jegens vaccinaties heeft niet populair mee wordt. En dan zijn er ook nog groepen die met argusogen kijken naar het levensreddende werk omdat dat zou leiden tot groei van de wereldpopulatie. Twee zaken die het liefdadigheidswerk van Gates voor bepaalde groepen in een ander licht plaatsen. Vooral de toename van de wereldbevolking wekt verontrusting. En daar moet de mecenas zich nog wel eens tegen verdedigen.

Volgens Gates is het echter niet zo dat de wereldbevolking door vaccinaties groeit. Doordat de kwaliteit van leven toeneemt, en er minder kindersterfte plaats vindt zouden stellen er ook voor kiezen om minder kinderen te hebben. Gates heeft dit diverse keren uitgelegd, maar het is een wat ingewikkeld concept, en dus is het in korte interviews altijd lastig om het hele verhaal te vertellen. En dat leidt soms tot uitspraken die door kwaadwillenden misbruikt kunnen worden. Bijvoorbeeld in een interview met Metro in 2011 waar Gates de volgende uitspraken deed: “Met vaccins kun je niet alleen levens redden. Je kunt er ook voor zorgen dat de hersenen van kinderen niet beschadigd raken, zodat ze kunnen studeren. En als gezonde kinderen ouder worden, is de kans ook groter dat ze zelf een gezond kind krijgen. Bovendien zal dan het aantal geboortes afnemen en daarmee de snelle groei van de wereldbevolking.”

Vooral de laatste zin was koren op de molen van complotdenkers en anti vaxxers. ‘Ha, ha, zie je wel, de vaccins werden gebruikt om de wereldbevolking terug te brengen, mensen er mee om zeep te helpen. Eindelijk, een freudiaanse verspreking van deze smeerlap’, was de gedachte. Er werd ruim gestrooid met de term moordenaar en andere nare kwalificaties. Pas geleden kwam ik op de Facebookpagina van een hoofdredacteur van een spiritueel magazine (jawel) het interview met metro weer tegen. Kennelijk omdat het stemming moest maken tegen vaccinatie. De commentaren er onder: “Moordenaar pur sang”, “Wie vaccineert ons tegen Gates, die opereert bij de poorten van de hel”, “Alle vaccinaties in een keer bij die gestoorde geldwolf!”. Het bericht was 13 keer gedeeld…

En natuurlijk wordt er van alles om heen gefantaseerd om de man nog meer te schaden. Het voert te ver om dat hier ook allemaal weer te geven. Waar het om gaat is duidelijk te maken dat er op de sociale media krachten werken die uiterst misleidend zijn, die tal van mensen op het verkeerde been zetten.

Dat vergt dat je als gebruiker onderscheid moet kunnen maken, en dat je eerst iets onderzoekt voordat je een verlengstuk wordt van kwaadaardige laster door bepaalde berichten te liken en te delen. Een goed begin is in elk geval altijd om wanneer je bepaald nieuws niet vertrouwt even te kijken of de bron ook vermeld staat in de hoax wijzer http://www.hoax-wijzer.be/

Ook iets om in de gaten te houden is dat veel onbetrouwbare pagina’s en websites openen met het volgende bericht: “Omdat de grote sociale media sites zoals Facebook, Twitter, etc. in toenemende mate censuur toepassen en gebruikers blokkeren schijnbaar zonder reden anders dan niet welgevallige content zijn wij begonnen met het opzetten van een nieuwsmail.” Dikwijls is er geen sprake van censuur, maar hebben de betreffende sites allerlei onwaarheden verspreid of andere kwalijke zaken gepubliceerd. Ik heb redelijk wat van die sites onderzocht, en heel dikwijls brengen ze voornamelijk sensationeel nieuws omdat ze daarmee meer bezoekers en reclameopbrengsten genereren. Ook komt het voor dat bijvoorbeeld populair gezondheidsnieuws wordt gebruikt om belangstellenden binnen te sluizen en in contact te brengen met complottheorieën of racistisch of extreem rechts gedachtegoed.

Wanneer we met zijn allen de sociale media gebruiken om paranoïde ideeën en kwaadsprekerij door te geven werken we mee aan een verder polariserende wereld. Wanneer we de mooie dingen delen, wordt de wereld een betere plek.

Onder dit artikel enkele filmpjes waar Bill Gates uitlegt hoe hij denkt dat vaccinatie er voor kan zorgen dat de wereldbevolking niet (te hard) groeit, en de link naar het interview in Metro.

https://www.youtube.com/watch?v=ozlbeXrb_5A

https://www.youtube.com/watch?v=0MMifQvuN08

https://www.youtube.com/watch?v=obRG-2jurz0

https://www.oneworld.nl/mensenrechten/bill-gates-bestrijdt-hulpmythes/

https://www.metronieuws.nl/nieuws/buitenland/2011/04/bill-gates-vaccins-tegen-overbevolking