Kun je zelf iets doen om de kans te verkleinen dat je ernstig ziek wordt na een covid besmetting? Het is wel een ziekte die vooral hen hard lijkt te raken die op leeftijd zijn, die te zwaar zijn of gezondheidsproblemen hebben waardoor hun lichaam minder goed tegen het virus is opgewassen. Veel mensen hebben buiten hun schuld gezondheidsproblemen die hen kwetsbaar voor het virus maken. En voor degenen die hun lichaam jarenlang hebben verwaarloosd is het dikwijls een lange weg om hun gezondheid significant te verbeteren.
In kringen waar men tegen vaccinatie is wordt dikwijls gedaan alsof je volledig zelf verantwoordelijk bent voor een goede weerstand tegen virale infecties. Dit wordt echter heel dikwijls door de realiteit ontmaskerd als een misvatting. Het komt regelmatig voor dat mensen met een blakende gezondheid toch na een besmetting met covid op de ic belanden. Dat neemt niet weg dat het verstandig is om zo gezond mogelijk te leven en het lichaam zo te prepareren voor een confrontatie met het slinkse virus. Dat kan bijvoorbeeld door regelmatig te bewegen in de buitenlucht, te zorgen voor gezonde voeding en een normaal gewicht, en stress binnen de perken te houden.
Farmaceutische zelfhulp?
Kun je echter ook zelf medicijnen slikken die kunnen voorkomen dat je besmet raakt of die er voor kunnen zorgen dat je na besmetting geen heftige symptomen krijgt? Volgens alles wat er nu over het virus bekend is lijkt het eerste nagenoeg uitgesloten. Reguliere of alternatieve medicijnen slikken in de fase na de besmetting lijkt echter wel enig soelaas te kunnen bieden. Aanvankelijk werd dat geprobeerd met middelen als het anti malaria medicijn hydroxychloroquine (HCQ), en het anti worm middel ivermectine, soms zelfs gecombineerd met het antibioticum doxycycline. Inmiddels is echter uit studies gebleken dat HCQ niet werkt en zelfs schadelijk is omdat het juist afweermechanismen ondergraaft (1). Over ivermectine wordt (vooral op de sociale media) nog wel gediscussieerd, maar inmiddels lijkt de wetenschappelijke slotsom toch te zijn dat het onvoldoende werkzaamheid bezit. Hetgeen ook bekrachtigd wordt door de fabrikant van het middel Merck KGaA, die er kennelijk geen heil en geen brood in ziet. Een op 27 juli 2021 in de Lancet gepubliceerde studie (2) onder 2689 participanten maakte korte metten met het antibioticum doxycycline: ‘In patients with suspected COVID-19 in the community in the UK, who were at high risk of adverse outcomes, treatment with doxycycline was not associated with clinically meaningful reductions in time to recovery or hospital admissions or deaths related to COVID-19, and should not be used as a routine treatment for COVID-19’. Overigens heeft het mij bevreemd dat de aanbevelingen voor het gebruik van doxycycline vaak gedaan zijn door promoters van ‘natuurlijke gezondheid’. Immers, als er iets wel heel slecht is voor je darmflora is het wel een dergelijk antibioticum. Ik heb het zelf mogen ervaren na een besmetting met Lyme. Mijn darmen zijn zeker anderhalf jaar van slag geweest.
Natuurlijke middelen
Sinds het begin van de pandemie zijn er ook veel aanbevelingen gedaan voor het gebruik van softe natuurlijke middelen. Bijvoorbeeld de vitamines C en D. Nadat er artikelen waren verschenen over successen met vitamine C in China moesten winkeliers de hoeveelheid per klant limiteren om niet binnen de kortste keren ‘nee’ te moeten verkopen. Het is echter geen silver bullet gebleken. Net zo min als vitamine D. Echter zijn natuurlijke middelen dat per definitie niet. Waarbij natuurlijk wel geldt dat het van belang is om het lichaam in voldoende mate van deze vitamines te blijven voorzien. En dat geldt zeker in de donkere maanden voor D. Dikwijls wordt aanbevolen om D samen met vitamine K2 te nemen.
Resveratrol. Enkel in het lab?
In de loop der tijd hebben er een aantal plantaardige middelen in de aandacht gestaan die als remedie tegen covid kunnen dienen. Zo was het plantenbestanddeel resveratrol in oktober van het vorige jaar in een paar dagen in alle winkels uitverkocht omdat Peter van der Voort, hoofd van de intensive care van het UMCG in Groningen bij Jinek vertelde dat het de virusproductie kon remmen. Dit bleek echter enkel te werken in een laboratorium, maar niet in het menselijk lichaam, omdat reservatrol na inname door het menselijk lichaam wordt gemetaboliseerd en dan nog nauwelijks het beoogde effect kan hebben. Iets wat vaker voorkomt bij natuurlijke substanties. Men heeft het nog wel even geprobeerd met resveratrol in de vorm van een neusspray, zodat het in het beginstadium van de ziekte de virusdeeltjes in de neus kon opruimen, maar kennelijk is dat ook niet echt een succes geworden.

Quercitine. Veelbelovend!
Een veelbelovend natuurproduct waar nog steeds onderzoek naar wordt gedaan is quercetine. Quercetine wordt gevonden in voedingsmiddelen zoals uien, kappertjes, appels, bessen, thee en rode wijn. Vooral rode uien en kappertjes bevatten grote hoeveelheden quercetine. De quercetine flavonolen hebben een antioxidantwerking, zijn ontsteking remmend en hebben een modulerend effect op het immuunsysteem. De combinatie van deze drie eigenschappen maakt quercetine volgens een recent gestart onderzoek naar Quercetin in the Prevention of Covid-19 Infection (3) ‘een excellente kandidaat voor behandeling van aandoeningen waar oxidatieve stress, ontstekingen en het immuunsysteem in betrokken zijn’. In sommige afgeronde studies wordt ook aangegeven dat quercetine een antivirale werking heeft. Net als bij resveratrol is een probleem bij quercetine dat de biologische beschikbaarheid laag is en dat uit de normale dagelijkse voeding onvoldoende kan worden opgenomen voor het bereiken van significante gezondheidseffecten. Het lijkt daarom raadzaam om dagelijks een supplement met quercetine in te nemen.

Vlier. Misschien?
Een plant die al sinds mensenheugenis bekend staat om zijn geneeskracht bij bacteriële en virale aandoeningen is de vlierbes (sambucus nigra), die net als andere zwarte bessen flink wat quercetine bevat! Omdat het een middel is dat van oudsher gebruikt werd in de volksgeneeskunde, is er ook wel onderzoek naar de geneeskracht van de vlier gedaan. Helaas is dat in beperkte mate gebeurd en heeft dat te weinig significante gegevens opgeleverd. Uit een review die in april van dit jaar is gepubliceerd kwam naar voren dat vlier de ontwikkeling van verkoudheid niet kan tegen gaan maar wel de duur en de ernst er van kan verminderen. Dat geldt ook voor griep. Het bewijs voor beide constateringen is echter niet heel overtuigend. Er zou nog meer onderzoek naar gedaan moeten worden. De slotconclusie van deze review is dan ook dat vlierbes een veilige optie kan zijn voor de behandeling van virale aandoeningen van de luchtwegen. Het bewijs voor zowel de voordelen als de nadelen is echter onzeker en informatie uit recente en lopende onderzoeken is nodig om harde conclusies te trekken. Regelmatig een kopje vlierbloesemthee of vlierbessensap drinken lijkt echter vooralsnog een prima idee.

Nigella sativa. Zwart goud voor de gezondheid.
Zwarte komijn of nigella sativa wordt in het Midden Oosten gebruikt als smaakmaker in gerechten, maar staat ook bekend om zijn gezondheid bevorderende werking. Nigella sativa zaad wordt traditioneel gebruikt voor de behandeling van koorts, infectie, verstopte borst, ontsteking, hoest, bronchitis, astma, chronische hoofdpijn, dysmenorroe, obesitas, diabetes, winderigheid en diarree. Het belangrijkste werkzame bestanddeel van nigella sativa zaad is thymoquinon (TQ), dat ontstekingsremmende effecten heeft. In juni van dit jaar werd een literatuuronderzoek gepubliceerd dat sterke aanwijzingen geeft dat nigella sativa kan helpen om ernstige ziekte ten gevolge van covid 19 besmetting te voorkomen. De onderzoekers baseerden dit op de volgende werkzaamheid van nigella sativa: Antivirale eigenschappen, stimulatie van humorale en cellulaire immuun responsen, modulatie van immuunrepsonsen, verbetering van het aantal eosinofielen en IgE-serumspiegels, vermindering van pro-inflammatoire cytokine en versterking van ontsteking remmende cytokinen. Bovendien vertoonden N. sativa en TQ ontspannende effecten op tracheale gladde spieren (in vitro) en ook verbeterde PFT-waarden bij obstructieve longziekten zoals astma. De onderzoekers concluderen daaropvolgend: ‘Aangezien ARDS samen met de cytokinestorm van pro-inflammatoire cytokines de belangrijkste doodsoorzaak is onder COVID-19-patiënten en met verwijzing naar de ontstekingsremmende en immunomodulerende effecten van N. sativa en TQ, evenals de beschermende effecten op obstructieve long ziekten, kan dit kruid nuttig zijn voor de behandeling van COVID-19. Er zijn echter klinische onderzoeken nodig om de effectiviteit van geneesmiddelen te ondersteunen’. Hopelijk dat er snel goede klinische studies gedaan gaan worden. Er is echter niets in de weg om nigella sativa nu al te gebruiken voor het kruiden van gerechten, of voor op de boterham en/of in smoothies. Het smaakt heerlijk en zaad kost heel weinig. De koudgeperste olie die vaak wordt gebruikt door gezondheidsadepten is ook te verkrijgen tegen een zeer billijke prijs.
Onderschatte aminozuren?
In zowel de reguliere als de alternatieve geneeskunde wordt nog relatief weinig gebruik gemaakt van aminozuren. Geen arts die je carnosine, NAC (N-acetylcisteine, glutathion (GSH) of SAM-e (s-adenosylmethionine) zal aanbevelen en merkwaardigerwijs zijn deze middelen ook bijna niet te vinden in gezondheidswinkels of reformzaken. Toch zijn dit natuurlijke lichaamseigen stoffen waarmee je je lijf goede diensten kunt bewijzen. Zeker ook met het oog op corona. Vooral NAC en glutathion kunnen van betekenis zijn. En het prettige is, dat ze dat hand in hand doen. NAC is namelijk een precursor van glutathion. Dat wil zeggen dat het lichaam uit NAC en nog wat stofjes glutathion kan aanmaken. Laten we eerst eens naar de voorloper kijken. NAC heeft heel veel functies, teveel om hier op te noemen. (4) Het kan echter de algehele gezondheidstoestand verbeteren, wat natuurlijk altijd handig is. Toegespitst op covid is het echter van belang omdat het veroudering van het immuunsysteem tegengaat en het moduleert en dat het bescherming biedt tegen luchtwegaandoeningen. Op dit moment is zojuist een studie voltooid die is geïnitieerd door The Cambridge Health Alliance met de titel (5): Werkzaamheid van N-acetylcysteïne (NAC) bij het voorkomen dat COVID-19 zich ontwikkelt tot een ernstige ziekte. De uitkomst is nog niet gepubliceerd, maar het feit dat de studie is gedaan betekent dat met gegronde vermoedens heeft dat de uitkomst positief zal zijn. In november 2020 werd ook al een review gepubliceerd met de veelbelovende titel N-Acetylcysteine to Combat COVID-19: An Evidence Review (6) De conclusies: ‘N-acetylcysteïne (NAC) is goedkoop, heeft een zeer lage toxiciteit, is al vele jaren door de FDA goedgekeurd en heeft het potentieel om therapeutische strategieën voor COVID-19 te verbeteren. NAC, intraveneus, oraal of geïnhaleerd toegediend, kan de replicatie van SARS-CoV-2 onderdrukken en kan de (therapeutische) resultaten verbeteren als het tijdig wordt gebruikt. Mogelijke therapeutische voordelen van NAC zijn onder meer het extracellulair wegvangen van ROS-radicalen, het aanvullen van intracellulair GSH, onderdrukking van cytokinestorm en T-celbescherming, waardoor ontstekingen en weefselbeschadiging worden verminderd. Toediening van NAC in combinatie met andere antivirale middelen kan het aantal ziekenhuisopnames, mechanische beademing en mortaliteit drastisch verminderen’. Veelbelovend nietwaar?

Interessant is dat in deze conclusies ook het aanvullen van intracellulair GSH (glutathion) als therapeutisch voordeel wordt genoemd. GSH is een tripeptide, oftewel een verbinding van drie aminozuren. Glutathion wordt normaal gesproken naar behoefte door het lichaam geproduceerd. Ten gevolge van verouderingsprocessen en bij grotere oxidatieve belasting kan de eigen productie echter nogal eens tekortschieten. Bij patiënten met bepaalde neurodegeneratieve aandoeningen zoals Parkinson en ALS worden dikwijls hele lage niveaus in het lichaam vastgesteld. Glutathion is voor de afweer tegen covid 19 mogelijk als volgt van betekenis:
- Glutathion is de moeder van alle antioxidanten en regenereert andere antioxidanten zoals vitamine A en E.
- Biedt bescherming tegen virussen.
- Glutathion is de belangrijkste antioxidant in de longen. GSH remt de virale replicatie (bij Influenza A) in de longen en stimuleert de Th1-reactie. Dit is van belang bij COVID-19.(6)
Naar Glutathion als middel tegen covid 19 zijn nog geen goede studies gedaan. Echter dus wel naar de precursor NAC. De positieve werking van glutathion is dus een fijn extraatje voor de gezondheid ten gevolge van de inname van NAC. Beide aminozuren zijn veilig bevonden.
Verder worden ook nog wel als natuurlijke middelen genoemd die het lichaam tegen covid kunnen ondersteunen: heemst (luchtwegen), frankincense (wierook, boswellia), zoethout, en hedera helix oftewel klimop. Allemaal middelen die bij normaal gebruik veilig zijn.
Maar ook…
De in dit artikel genoemde middelen kunnen op relatief korte termijn het lichaam ondersteunen bij de strijd met het corona virus. Verder is van groot belang om ook op andere manieren aan de gezondheid te blijven werken. Bijvoorbeeld door een gezond gewicht te behouden of na te streven. Door voldoende beweging te nemen en ook regelmatig in de buitenlucht te vertoeven. Door eventueel te stoppen met schadelijke gewoonten zoals roken of (teveel) alcohol drinken. En stress te vermijden natuurlijk. Alles wat gedaan kan worden om een optimale gezondheid na te streven kan helpen.
Overigens geldt dit ook als je gevaccineerd bent. Vaccinatie bereidt het lichaam voor op een mogelijke confrontatie met een zeer kwaadaardig virus. Het moet dan wel in staat zijn om die strijd aan te gaan. Dus beste gevaccineerden die na hun prikjes achteroverleunen en denken dat het nu wel goed komt; zo simpel is het dus ook niet. Tja, en voor ongevaccineerden gelden deze tips natuurlijk nog meer. Laat voor u het gebruik van de hier aanbevolen middelen echter niet een reden zijn om het allerbeste achterwege te laten…
En beste allemaal, neem je verantwoordelijkheid en houd je alsjeblieft aan de door de overheid aanbevolen of verplichte maatregelen. Alleen samen krijgen we dit virus eronder en kunnen we over enige tijd weer een normaal leven gaan leiden.
Disclaimer: voor lezers die medische behandelingen ondergaan kunnen de hier genoemde middelen schadelijk zijn, bijvoorbeeld omdat ze interacties aangaan met reguliere medicijnen of de werking daarvan verminderen. Raadpleeg voor het gebruik van kruiden en andere gezondheid bevorderende stoffen altijd uw behandelend arts.
Referenties.
- Cell Reports Medicine: Hydroxychloroquine inhibits the trained innate immune response to interferons
- https://www.thelancet.com/journals/lanres/article/PIIS2213-2600(21)00310-6/fulltext
- https://clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT05037240
- https://www.orthokennis.nl/nutrienten/N-acetyl-L-cyste%C3%AFne
- https://ichgcp.net/nl/clinical-trials-registry/NCT04419025
- https://www.naturafoundation.nl/kenniscentrum/monografie/159/glutathion-gereduceerd-glutathion