Deze tekst schreef ik denk ik meer dan tien jaar geleden. Aangezien we er allemaal de gevolgen van ondervinden, plaats ik het nog maar een keer.
Afgelopen dinsdag (10 jaar geleden dus) reden in navolging van onze boeren ook bij onze oosterburen boze boeren op trekkers naar de stad waar het ministerie van landbouw is gevestigd. In hun geval naar Bonn. De boeren protesteerden tegen het pakket maatregelen dat de Duitse minister van Landbouw Julia Klöckner (CDU) en milieu-minister Svenja Schulze (SPD) begin september voorstelden. Het behelst het beperken en uiteindelijk verbieden (2024) van het gebruik van onkruidverdelgingsmiddel glyfosaat, een aanscherping van de meststoffenverordening (minder nitraat in het grondwater), meer geld voor milieu- en klimaatbescherming, de introductie van een dierenwelzijnslabel en een actieprogramma voor het beschermen van insecten. Allemaal maatregelen die natuurlijk lastig zijn voor boeren.
Als je als milieubewuste niet-boer de maatregelen in het pakket zo overziet, dan zou je toch denken dat het maatregelen zijn die bitter nodig zijn. Zo’n dierenwelzijnslabel bijvoorbeeld. Het is toch gruwelijk hoe in de bio-industrie met dieren wordt omgegaan? En de insecten beschermen, ook al zijn het af en toe lastige beestjes, is van het hoogste belang voor behoud van ons leefmilieu. En wat betreft het onkruidverdelgingsmiddel glyfosaat, dat zal in de Bondsrepubliek per 2024 totaal verboden worden, omdat het volgens Het Internationale Instituut voor Kankeronderzoek (IARC) kankerverwekkend is. Dat zal ook erg lastig zijn voor boeren want ze gebruiken het grootschalig. Volgens GreenFacts een non-profit organisatie voor het toegankelijk maken van wetenschappelijke gegevens voor het grote publiek wordt glyfosaat als volgt toegepast: ‘Glyfosaat wordt over het algemeen gebruikt in onkruidverdelgingsmiddelen tegen hardnekkige, een- en tweejarige onkruiden die in alle gewassen voorkomen. Het kan worden toegepast op de bodem of op bestaande vegetatie bij het planten van fruitgewassen, siergewassen, bomen, kwekerijgewassen enz. Het kan ook op gewassen worden gespoten vóór de oogst om de bladeren van granen en oliehoudende zaden te drogen.’
Daar gaan dus heel veel liters in om. Met als gevolg dat het ook in ons lichaam terechtkomt. In diverse onderzoeken wordt het in menselijke urine teruggevonden. Zelfs bij mensen die niet direct met het middel in aanraking zijn geweest, die bijvoorbeeld in grote steden wonen. Dat komt omdat het onkruidverdelgingsmiddel als residu achterblijft op voedselgewassen zoals tarwe, suiker, soja, mais.
Als ik dit zo schrijf moet ik ook weer terugdenken aan een hele nare ervaring die ik had in een prachtig stukje natuur nabij Delden. Ik was daar aan het wandelen met mijn hond Max en zag een boer op een tractor rijden met daarachter een tank op wielen met honderden, zo niet duizenden liters inhoud. Hij spoot het land op plekken waar wat ongewenste plantjes stonden. Daar waren heel wat liters mee gemoeid, want hij was er niet zuinig mee. De tank moest ook leeg, dat werd duidelijk toen hij klaar was op de weide. De tractor reed een belendend zandpad op en de boer begon te spuiten op al het prachtige groen dat in de berm van het pad groeide. Daar stonden diverse soorten wilde bloemen en ook enkele hele grote vlierstruiken die in het voorjaar de omgeving verrijkten met roomwitte bloemschermen en waar ik flink wat bessen van had geplukt. Alles kreeg de volle lading. Ik was te verbijsterd om iets te doen. Maar ja, wat had ik kunnen doen? Ik heb nog wel aangifte gedaan, maar weet niet wat er van terecht gekomen is. Het gebruik van glyfosaat was vrij, dus… De volgende keer dat ik er terug kwam sprongen me de tranen in de ogen. Vooral vanwege de dode vlierstruiken.
De Duitse boeren protesteerden dus onder meer tegen het komende verbod om dit gif te mogen blijven gebruiken. Daar maken ze bij mij geen goede sier mee. Net zo min als dat ze protesteerden tegen verbetering van dierenwelzijn, tegen minder nitraat in grondwater, tegen meer geld voor milieu- en klimaatbescherming, tegen het beschermen van insecten en dus tegen het behoud van een gezond leefmilieu. In Nederland reden boze boeren om weer andere redenen naar Den Haag. Gelukkig echter niet omdat ze willen protesteren tegen een verbod op glyfosaat. O, maar wacht eens, dat hoeft ook niet, want in Nederland gaat er vooralsnog geen verbod komen…