Regelmatig zie ik op Twitter berichten voorbij komen van mensen die het verbieden of zelfs het afschaffen van het geloof bepleiten. Nu is verbieden of afschaffen natuurlijk allebei niet echt mogelijk, want wat in de harten en hoofden van mensen zit daar kun je geen handhaving op los laten. Tenminste, of je zou al regelmatig hersenscans moeten doen om te kijken of hun religieuze centrum, hun hippocampus, opvallend actief is. Daar worden we dan echter veel te druk mee, dat gaan we niet doen, en als handhaving niet uitvoerbaar is dan heeft een verbod ook geen zin.
Wat je dan natuurlijk nog wel kunt doen is kerken sluiten, en het bezit van heilige boeken als de bijbel en de koran verbieden evenals openbare geloofsuitingen. Dat zijn maatregelen waarop je wel kunt handhaven. Kerken kun je ontoegankelijk maken of afbreken, je kunt huiszoekingen doen om te controleren op religieuze geschriften, en geloofsuitingen in het openbaar zijn gemakkelijk te constateren omdat ze in het openbaar worden gedaan. Waar je dan natuurlijk dan wel mee te maken krijgt is dat men alles stiekem gaat doen, of nog erger dat men verzet gaat plegen. Want dat is zo’n raar eigenwijs trekje van mensen; als ze iets niet mogen, dan willen ze het juist. Je mag dan zelfs niet uitsluiten dat er gewapend verzet gepleegd gaat worden. En de kenners van het oude testament weten maar al te goed wat voor ellende er dan over ons heen komt als God plotseling weer de Geest krijgt en partij voor hen kiest. Dan kun je ze de Noordzee in jagen maar dan splijt die zich, zodat ze er zo doorheen kunnen lopen. En als je er dan achteraan gaat dan blijkt het water toch plotseling weer het laagste punt op te zoeken…
Nee, geloven verbieden is een riskante aangelegenheid. Maar bovendien is het eigenlijk toch ook niet redelijk? Waarom zou je het willen? We hebben er toch geen last van dat gelovigen naar de kerk of moskee gaan, en daar een liedje zingen of een preek aan horen? Kom op zeg, doe niet zo kinderachtig. Als ik op een zonnige dag naar een recreatieplas ga, dan lig ik nog niet op mijn badlaken of ik hoor van drie kanten de dreunende beats op mijn trommelvliezen bonken. Dat is pas overlast, en niet dat er een meisje met een hoofddoek op straat loopt, of dat gelovigen braaf in de kerk zitten te bidden.
Een veelgehoord argument om geloven te verbieden is dat bij oorlog en gewelddadige onderdrukking geloof dikwijls een rol speelt. Toegegeven, dat lijkt ook wel zo te zijn. Reeds in 1095 gingen christenen en islamieten met elkaar op de vuist in Palestina, de Katharen zijn meedogenloos uitgeroeid door de katholieke kerk, in Ierland vochten katholieken en protestanten elkaar de pub uit, de massamoordenaar Stalin dacht dat ie een verlosser, een Messias was, terwijl Hitler, ja die geloofde in zichzelf… En dan heb je ook nog de barbaren die zeggen dat ze uit naam van Allah moorden. Dus ja, het geloof speelt nog wel eens een grote rol bij gewapende conflicten.
Maar toch, toch, toch, denk ik dat er enkele factoren zijn die een minstens zo belangrijke rol in oorlogen spelen als het geloof. En die factoren zijn: politiek, machtsstrijd, territoriumdrift, en wapenhandel. Als je dus zinvol bezig wil zijn bij het bestrijden van oorlog en geweld dan moet je die activiteiten/neigingen ook verbieden. Vooral de politiek. Je kunt wel vinden dat oorlogen vaak een religieuze achtergrond hebben maar de politiek is er altijd bij betrokken. Je zou zelfs kunnen zeggen dat er zonder politiek geen oorlog is. Ten minste niet georganiseerd en op grote schaal. Dus religie verbieden omdat die aanleiding zou kunnen zijn tot conflicten, dan zeker ook de politiek verbieden. Sluit mooi aan bij de mening van veel mensen dat de politiek niet deugt. Hoeven we daar ook niet meer over te zeiken.
Maar er is ook nog een principiële reden om te vinden dat je geloofsuitingen niet moet willen verbieden. En die reden is dat we wel vrijheid van meningsuiting willen. En daar willen we tegenwoordig juist heel veel van, meer, meer, en meer. Nu is een kenmerk van vrijheid van meningsuiting dat je alles, alles, alles, mag zeggen of Twitteren. En nou is dus het gekke dat over dat alles veel misverstanden bestaan. Zo zijn er politici die vinden dat alles betekent ‘alles wat in hun kraam te pas komt’. Ik noem geen namen maar ik ken er bijvoorbeeld eentje met geblondeerd haar, die hele duidelijke denkbeelden heeft over alles en de beperkingen daarvan. Alles is wat hij alles vindt, en wat hij niet alles vindt dat valt buiten de vrijheid van meningsuiting. Maar er zijn ook veel gewone mensen die dat vinden hoor. Die dus menen dat vrijheid van meningsuiting zich beperkt tot wat zij wenselijk vinden. Op rechts vindt men dat links zijn bek moet houden, en op rechts vindt men het omgekeerde. En zo vinden ongelovigen dus regelmatig dat gelovigen geen recht op vrijheid van geloofsuiting hebben. En zij uiten deze mening in de volle vrijheid die ze de gelovigen nou juist willen afpakken.
Het gekke is echter dat ongelovigen zelf ook gelovigen zijn. Want zolang niet eenduidig wetenschappelijk bewezen is dat God niet bestaat is ongeloof ook een geloof. Gelovigen en ongelovigen zijn in feite dus net zo iets als yin en yang, als de twee zijden van dezelfde medaille. Met andere woorden, als ongelovigen vinden dat gelovigen hun mond moeten houden, dan vinden zij dus eigenlijk dat zij zelf hun mond moeten houden. Oftewel in feite is het totaal van de pot gerukt om vanuit de vrijheid van meningsuiting te vinden dat gelovigen hun geloof niet mogen uitdragen.
Het kan echter nog gekker. Er zijn namelijk ook mensen die vinden dat geloven verboden of beperkt zou moeten worden omdat het bestaan van een God betwijfeld kan worden. Zij vinden dus dat je anderen moet verbieden om iets te geloven wat mogelijk niet waar is… Dat geloof je toch niet… Die vinden dat we dus alleen maar mogen geloven in iets wat onomstotelijk waar is. Nog even afgezien van het feit dat deze mensen het woord geloven dus kennelijk niet begrijpen, valt er dan nogal veel te bedenken wat je zou moeten verbieden. Dan zou het bijvoorbeeld verboden moeten worden om andere mensen te geloven, want mensen zeggen natuurlijk heel vaak iets wat niet helemaal of helemaal niet klopt. Denk maar eens aan onze bloedeigen minister president, die voor de verkiezingen beaamde dat bijstandsmoeders er fors op achteruit zouden gaan, maar daar tegenover stelde dat hij er voor ging zorgen dat ze aan het werk zouden kunnen… En een krant als De Telegraaf zou meteen moeten worden opgedoekt, want wie die leest gelooft alles. Net als de sociale media want als je ziet wat er allemaal aan leugens en onjuistheden via die kanalen wordt verspreid… Wie of wat kun je nou nog geloven?
Als we echter geloven gaan verbieden is één belangrijk maatschappelijk probleem meteen opgelost, namelijk de bijna religieus aandoende oorlog over de kleur van zwarte Piet. Immers, als je alles verbiedt waar in geloofd wordt, dan moeten we beginnen bij Sinterklaas. Want door hem wordt toch wel de kiem gelegd voor het willen geloven in dingen die misschien niet waar zijn maar wel prettig om voor waar aan te nemen. Immers, al bestaat Sinterklaas niet echt, die pepernoten en cadeautjes maken het geloven wel de moeite waard. Sinterklaas is voor kinderen natuurlijk een prachtig feest, maar ook een feest dat hen wordt afgepakt op het moment dat hen verteld wordt dat zij al die jaren voor de gek zijn gehouden. Dat is natuurlijk een pijnlijke aangelegenheid. Je krijgt te horen dat je jarenlang bent voorgelogen door mensen die je vertrouwt, en tegelijkertijd wordt je iets moois afgepakt. Misschien is dat ook wel waarom er mensen zijn die vinden dat geloven verboden zou moeten worden. Zij worstelen mogelijk met een jeugdtrauma wat er in bestaat dat ze ooit teleurgesteld zijn in hun geloof. Althans dat kun je zo geloven. Het staat wat mij betreft eenieder vrij.