Gevaarlijke politici herkennen

Ik las op Twitter de volgende vraag van psycholoog en relatietherapeut Annette van Bolhuis: “Ondanks eeuwen van politieke ontwikkeling blijven dictatoriale en repressieve leiders opkomen in landen over de hele wereld, ook in gevestigde democratieën, ook in Nederland. Wat was de strategie van Baudet en waarom werkte het?” En: “Ik hoop dat er een dag komt waarop we dictatoriaal leiderschap proactief identificeren en afzwakken voordat gruwelijke acties plaatsvinden. Door dit te doen, zouden talloze levens gered kunnen worden en zou er een einde komen aan de jarenlange onderdrukking in veel landen.”

Je zou inderdaad mogen verwachten dat we met de huidige kennis van zaken van menselijk gedrag in staat zouden moeten zijn om gevaarlijke types te diskwalificeren voor een belangrijke politieke functie, voordat zij zoveel macht bezitten dat het niet meer teruggedraaid kan worden. Nota bene, als je in Nederland politieagent wil worden of militair moet je al een psychologische test doen. Politicus kun je echter overal zomaar worden. Met als gevolg dat er wereldwijd aardig wat politieke leiders zijn waar je je van af kunt vragen of ze geestelijk wel zo gezond zijn. Neem nou bijvoorbeeld Trump, ik vraag mij af of die in Nederland succesvol zou kunnen solliciteren naar een functie waarvoor je een psychologische test zou moeten doen. Nu ik die naam genoemd heb, de naam Baudet ook al gevallen is, en ik daarnaast zie wat Poetin op dit moment aan kwaadaardigheid etaleert, inspireert me dat ook om wat eigenschappen te noemen die politici (in mijn ogen) gevaarlijk kunnen maken.

  • Het bezit van een erg groot ego. Grote ego’s denken nu eenmaal meer aan de vergroting van hun status en macht dan aan het algemeen belang.
  • Een te grote mate van nationalisme bezitten. Doorgeschoten nationalisme verliest het wereldwijde humanitaire belang uit het oog en zorgt net als een buitensporig persoonlijk ego voor afscheiding, concurrentie en vijandigheid. Niet te verwarren overigens met de moed en heldhaftigheid waarmee de Oekraïners hun land verdedigen tegen supernationalist Poetin.    
  • Gebrek aan nuance. Een ernstige misvatting die nogal veel voorkomt is dat sterke leiders doortastend zijn omdat zij zich niet verliezen in nuances. Het tegendeel is waar. Nuances negeren is in de meeste gevallen een zwaktebod, geestelijke luiheid en/of manipulatie en leidt dikwijls tot grote problemen.
  • Kilheid, harteloosheid. Gebrek aan compassie. Focussen op cijfers. Het belang van mens en dier vergeten door teveel op politieke, ideologische of materialistische zaken te focussen. Dit lijkt me heel erg het geval bij Poetin.
  • De neiging tot manipuleren door verdraaiingen van de waarheid of glashard te liegen. De gevolgen hiervan zijn dikwijls desastreus omdat de ene leugen toegedekt moet worden met de andere. Trump en Baudet zijn daar sprekende voorbeelden van.
  • Een onvermogen om gemaakte fouten toe te geven. Wie geen fouten durft toe te geven verheft zichzelf tot vermeende onfeilbaarheid, hetgeen nieuwe fouten en oneerlijkheid in de hand werkt.
  • Geobsedeerd zijn door één bepaald thema waar alle andere belangrijke zaken voor moeten wijken. Een voorbeeld is Geert Wilders en zijn obsessie voor de Islam.
  • Het geloof in zaken die niet feitelijk zijn, zoals complottheorieën. Wie zich verliest in paranoïde wanen kan geen realistische beleid voeren of realistische rationele beslissingen nemen.

Natuurlijk kan dit lijstje verder worden uitgebreid. Ik hoop echter dat ik hier de belangrijkste eigenschappen van potentieel gevaarlijke politici heb genoemd. Laten we ons er allereerst van bewust zijn dat het steunen (ook moreel) en het kiezen van politici een bijzonder grote verantwoording met zich mee brengt.