Werkt het nou wel of werkt het niet? Dat is de vraag die nu al bijna anderhalf jaar rondzingt met betrekking tot het antiwormmiddel ivermectine als mogelijke remedie tegen COVID-19. Aan het begin van de pandemie waren er wat artsen die voorgaven dat middelen zoals het antimalariamiddel hydroxychloroquine HCQ), ivermectine, en het antibioticum doxycycline zouden kunnen helpen tegen ernstig ziek worden door covid. Een bekend voorvechter in de VS is bijvoorbeeld de ic arts Pierre Kory en in Nederland was het huisarts Rob Elens die zijn patiënten deze middelen voorschreef en er ook de publiciteit mee zocht. Elens en een aantal collega’s vinden ook dat het Nederlands Huisartsen Genootschap ivermectine moet opnemen als behandeloptie in de richtlijn ‘COVID-19’ van het NHG. Daartoe spande hij via het door hem opgerichte Algemene Nederlandse Burger Belangenvereniging (ANBB) een kort geding aan tegen het genootschap. De rechter wees de eis af. Uitgangspunt daarbij was dat het niet aan de rechter is om te bepalen of het geneesmiddel effectief is bij de (vroeg) behandeling van Covid-19. ‘Dat domein is voorbehouden aan wetenschappers’, aldus de voorzieningenrechter.
Nieuwe grote studie Oxford
De wetenschap was het over twee zaken wel snel eens: hydroxychloroquine was niet werkzaam tegen covid, en doxycycline werkt tegen bacteriële aandoeningen en niet tegen virussen. Met ivermectine lag het echter allemaal wat ingewikkelder. Er waren namelijk wel onderzoeken gedaan die plausibel maakten dat ivermectine werkzaam zou kunnen zijn. Echter bleken die onderzoeken ondeugdelijk te zijn uitgevoerd. Zelfs zou er in enkele gevallen sprake zijn geweest van fraude. Er ontstond meer hoop op klaarheid in deze kwestie nadat de Universiteit van Oxford op 23 juni van dit jaar aankondigde dat er onder haar leiding een groot onderzoek onder minstens 5000 participanten gedaan zou gaan worden, de Principle studie. Volgens een bericht op de website van Principle zijn er inmiddels 8523 participanten geregistreerd. Of deze studie snel meer duidelijkheid gaat opleveren is inmiddels echter weer de vraag. Want de studie is stopgezet. Gepauzeerd, zo wordt naar buiten gebracht. Klaarblijkelijk omdat er tijdelijk geen ivermectine geleverd kan worden.
De producent zelf ook niet enthousiast
Ivermectinefabrikant Merck gaf geen direct commentaar op de leveringsproblemen die de studie onderbreken. Als onderdeel van een langere verklaring over het medicijn dat via e-mail aan MedPage Today is verstrekt, zei het bedrijf echter dat het “geconcludeerd heeft dat de kans dat ivermectine een potentieel veilige en effectieve behandelingsoptie biedt voor SARS-CoV-2-infectie laag is en prioriteit heeft gegeven aan interne inspanningen gericht op de ontwikkeling van alternatieve kandidaten die een grotere kans op succes bieden voor de behandeling van COVID-19.” Het bedrijf heeft er steeds blijk van gegeven dat het niet veel vertrouwen heeft van hun product bij de preventie en behandeling van covid infecties.
Nieuw probleem?
Mochten de ‘leveringsproblemen’ opgelost worden en de studie hervat kunnen worden, dan stuiten de onderzoekers mogelijk op een interessant nieuw probleem. Moet er, nu Omikron aan zo’n grote opmars bezig is, juist niet gekeken worden naar de effecten van ivermectine op deze variant? Wat ook zou kunnen impliceren dat Elens en collega’s voorlopig zouden moeten afzien van het adviseren en voorschrijven van het middel.
Intussen heeft in Nederland de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) aangekondigd onderzoek te gaan doen naar een groep artsen die het omstreden medicijn voorschrijft aan mensen met Covid-19.
Referenties:
- https://www.rechtspraak.nl/Organisatie-en-contact/Organisatie/Rechtbanken/Rechtbank-Midden-Nederland/Nieuws/Paginas/Nederlands-Huisartsen-Genootschap-hoeft-advies-over-off-label-voorschrijven-van-medicijn-voor-COVID-19-niet-aan-te-passen.aspx
- https://www.principletrial.org/news/ivermectin-to-be-investigated-as-a-possible-treatment-for-covid-19-in-oxford2019s-principle-trial
- https://www.medpagetoday.com/special-reports/exclusives/96194
Goed onderbouwd geschreven stuk.
Dank je Maartje!